काठमाडौं । बेलायतको वेल्समा ९ वर्षअघि बन्द भएको डिपार्टमेन्ट स्टोरको उत्खननमा करिब २८० मानव कंकालका अवशेष भेटिएका छन् । यी अवशेषहरूमा ठूलो संख्यामा बालबालिका पनि छन्।

पुरातत्वविद्हरूले विश्वास गर्छन् कि यी अवशेषहरू १३ औं र १६ औं शताब्दी बीचको हुन सक्छ। साथै, यी मानिसहरूलाई सँगै गाडिएको हुनुपर्छ भन्ने विश्वास गरिन्छ।

वास्तवमा, हेभरफोर्ड वेस्ट पेम्ब्रोकशायरमा, जहाँ खोज गरिएको थियो त्यहाँ ओके ह्वाइट नामको डिपार्टमेन्ट स्टोर थियो । यो २०१३ देखि बन्द छ र यसको पुनर्विकास भइरहेको छ।

डेफड आर्कियोलोजी ट्रस्टका क्षेत्रीय सेवाका प्रमुख फ्रान मर्फीले भने कि यो साँच्चै महत्त्वपूर्ण छ। सहरी क्षेत्रमा गहिरो उत्खनन गर्दा यो विरलै देखिन्छ। मर्फीले यी अवशेषहरूको अध्ययनले त्यस समयको समाजको बारेमा थप जानकारी दिने बताए।

मर्फीले थप भने कि यी अवशेषहरूमा सबै उमेर र लिङ्गका व्यक्तिहरू छन् र तिनीहरूलाई सँगै गाडिएको छ। मर्फीको अर्थ यो कब्रिस्तान जस्तो केहि हुन सक्छ, किनभने मानिसहरू त्यही क्षेत्रमा गाड्न चाहन्छन् जहाँ तिनीहरू सधैं बस्दै आएका छन्।

यो ठाउँमा ठूलो संख्यामा नवजात शिशुलाई गाडिएको पनि फ्रान मर्फीले बताए, यो देखेर त्यतिबेला मानिसको मृत्युदर निकै बढेको अनुमान गरिएको छ । मर्फीले भने कि त्यतिबेला अधिकांश मानिसहरू कफिनमा होइन, कफनमा गाडिएको हुनुपर्छ ।

मर्फीले थप भने कि यी मध्ये केही अवशेषहरूमा चोटका निशानहरू छन्। तर, यी घाईतेहरु युद्ध, लडाई वा कसरी भएको हो भन्न गाह्रो छ । मर्फीले थप भने कि त्यहाँ केही प्रमाणहरू छन् कि यी मध्ये केही व्यक्तिहरूले युद्धको समयमा यी चोटहरू भोगेका हुन सक्छन्, तर हामी यसबारे केही भन्न सक्दैनौं।

मर्फीले अवशेष फेला परेपछि अब टोलीले यसको अध्ययन गर्ने र यसमा धेरै समय लाग्ने बताए । तर अध्ययन पछि, शताब्दीयौं अघि पेम्ब्रोकशायरका मानिसहरूको जीवन कस्तो थियो भन्ने तस्विर पक्कै देखिनेछ।

फ्रान मर्फीले भने कि ह्याभरफोर्ड वेस्ट एउटा सहर हो जुन वेल्सको इतिहाससँग नजिक छ, तर अहिलेसम्म यसको बारेमा थोरै थाहा छ। मर्फीले थप भने कि जब यी अवशेषहरूमा अध्ययन पूरा हुन्छ, तिनीहरूलाई त्यही ठाउँमा गाडिनेछ।

पेम्ब्रोकशायर काउन्टी काउन्सिलका प्रवक्ताले स्काई न्यूजलाई भने कि पुरातत्वविद्हरूले मार्च महिनादेखि साइटमा काम गरिरहेका छन् र अहिलेसम्म धेरै महत्त्वपूर्ण खोजहरू गरेका छन्।

पेम्ब्रोकशायर काउन्टी काउन्सिलका प्रवक्ताले स्काई न्यूजलाई भने कि पुरातत्वविद्हरूले मार्च महिनादेखि साइटमा काम गरिरहेका छन् र अहिलेसम्म धेरै महत्त्वपूर्ण खोजहरू गरेका छन्।

प्रवक्ताले भने कि परिवर्तनको प्रक्रिया हेभरफोर्ड वेस्टमा जारी छ। यस्तो अवस्थामा यो खोजले उत्खनन टोलीलाई यहाँको इतिहाससँग जोडिएको सहरबारे थप जानकारी सङ्कलन गर्ने राम्रो अवसर दिएको छ ।