ललितपुर । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पृथ्वीमा मानव, वन्यजन्तु र वनस्पतिबीचको अन्तरसम्बन्ध रहेको बताउँदै मानव समुदायले सबैका हकको संरक्षण गर्नुपर्ने बताएका छन् । राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषले ललितपुरको जावलाखेलस्थित सदर चिडियाखाना व्यवस्थापनको रजत महोत्सवका अवसरमा आज आयोजित कार्यक्रममा उनले कोषले व्यवस्थापनको जिम्मा लिएपछि चिडियाखानामा सुधार आएकोसमेत बताए । चिडियाखानामा वन्यजन्तुको संरक्षणसँगै शैक्षिक दृष्टिकोणबाट पनि जोड्नुपर्ने धारणा व्यक्त गर्दै प्रधानमन्त्री ओलीले मानव, वन्यवन्तु, वनस्पति, प्राकृतिक स्रोत, इकोसिस्टमको अर्थ र सम्बन्धबारेमा हरेक विद्यार्थीलाई शिक्षा दिनुपर्ने उल्लेख गरे ।

सदर चिडियाखाना साँघुरो हुँदै गएकाले खुला चिडियाखानाको अवधारणाअनुसार आफूले अघिल्लो कार्यकालमा भक्तपुरको सूर्यविनायकमा खुला चिडियाखानाको शुभारम्भ गरेको जानकारी गराए । उनले चिडियाखानाभित्र ज्येष्ठ नागरिक, अशक्त र गर्भवतीलगायतलाई आवतजावतमा सहजताका तर्फबाट चार थान विद्युतीय सवारी प्रदान गर्ने घोषणा समेत गरे। एक सिंगे गैँडाको अविभावकत्व ग्रहण सो अवसरमा प्रधानमन्त्री ओलीले चिडियाखानाको ‘वन्यजन्तुको अविभावकत्व कार्यक्रम’को शुभारम्भ गर्दै एकसिङ्गे गैँडाको अविभावकत्व ग्रहणसमेत गरे।

उनले हाल चिडियाखानामा रहेका तीनमध्ये उनले एक गैँडाको एक महिना आफ्नो निजी तर्फबाट र एक वर्षको नेपाल सरकारका तर्फबाट आहारा, स्याहार र औषधोपचार खर्चको जिम्मेवारी लिएका हुन्। वन्यजन्तुको व्यवस्थापनमा देखिएको कठिनाइ समाधान गर्न र गैँडाको हकको संरक्षण गर्न आफूले अवभावकत्व ग्रहण गरेको उनले बताए । चिडियाखानाले कोभिड–१९ को प्रभावका कारण चिडियाखानामा वन्यजन्तुको व्यवस्थापनमा कठिनाइ देखिएको भन्दै विभिन्न एक दर्जन वन्यजन्तुको ‘वन्यजन्तुको अविभावकत्व कार्यक्रम’ सार्वजनिक गरेको छ ।

यसअन्तर्गत चिडियाखानाले तत्काल हात्ती, बाघ, भालु, गैँडा, गोही, चिम्पाञ्जी, हिप्पोपोटामस, रेडपाण्डालगायत एक दर्जन वन्यजन्तुको वर्ष दिनको आहारा, स्याहार र औषधोपचारमा लाग्ने खर्चको विवरणसमेत तयार गरेको छ । कार्यक्रममा वन तथा वातावरणमन्त्री प्रेमबहादुर आलेले मन्त्रालयले सातै प्रदेशमा चिडियाखाना स्थापनाका लागि तीव्ररुपमा काम गरिरहेको बताउँदै यसै आर्थिक वर्षभित्र चिडियाखानाको मापदण्डसम्बन्धी कार्यविधिसमेत स्वीकृत गर्ने जानकारी गराए । साथै उनले सूर्यविनायकमा स्थापना गर्न लागेको खुला चिडियाखानाको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन छिट्टै अघि बढ्नेसमेत बताए ।

राष्ट्रिय योजना आयोगका सदस्य डा कृष्णप्रसाद ओलीले मानव र वन्यजन्तुबीचको अन्तरसम्बन्धमा देखिएका चुनौतीको समाधान गर्दे अघि बढ्नुपर्ने अहिलेको आवश्यकता रहेको औँल्याए । मन्त्रालयका सचिव डा विश्वनाथ ओलीले कोषले नेपालको वातावरण संरक्षण र अध्ययन अनुसन्धानमा राम्रो काम गरेको भन्दै कोषको योगदानको प्रशंसा गरे।

कोषका सदस्य सचिव शरदचन्द्र अधिकारीले कोषले अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्रमा गरेको व्यवस्थापन अनुपम भएको अवगत गराउँदै आगामी दिनमा संरक्षणमा अझ प्रभावकारीरुपमा लाग्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । तत्कालीन राणा प्रधानमन्त्री जुद्ध शमशेरद्वारा विसं १९८९ मा निजीरुपमा स्थापना गरिएको सदर चिडियाखाना विसं २०११ देखिमात्र सर्वसाधारणलाई खुला गरिएको थियो भने चिडियाखाना २०५२ सालदेखि कोषले व्यवस्थापन गर्दै आएको छ ।